"W kręgu... zieleni i rekreacji"

Dzisiaj rozpoczniemy ostatnią, szóstą już, trasę z mojego przewodnika po Zielonym Kręgu Tradycji i Kultury. Zapraszam.

Spacer prowadzi przez najbardziej „zieloną” trasę po Kręgu. Warto zarezerwować sobie cały dzień. W zasadzie cały szlak przebiega przez największy park miejski w Polsce, który stał się miejscem rekreacji wielu pokoleń łodzian. Ogromne założenie zawiera wiele atrakcji dla miłośników przyrody oraz dzieci. Ostatni fragment zainteresuje uprawiających sport.

Trasa: Ogród Botaniczny – Rez. Polesie Konstantynowskie – ZOO –– Osiedle Mątwiłła Mireckiego – Pomnik Czynu Rew – ŁKS – Atlas Arena – Łódź Kaliska

Szacowany czas samego spaceru, bez wstępów:  1,5 h

Długość trasy: 5,7 km

47. Ogród Botaniczny

Łódzki ogród botaniczny, zajmując powierzchnię 64 ha, jest uważany za największy w kraju. Główne wejście znajduje się od ul. Krzemienieckiej 36/38. Mimo planów powstania ogrodu jeszcze przed wojną, projekt zaczęto realizować dopiero w 1946 r. W tym okresie wydzielono ponad 1 ha powierzchni na uprawę roślin leczniczych. Jedenaście lat później rozpoczęto budowę ogrodu według planów inż. Henryka Tomaszewskiego.

 Po długich pracach obszar udostępniono zwiedzającym w 1973 r. Na terenie urządzono alpinarium, ogród japoński, arboretum oraz pielęgnuje się rośliny chronione i ozdobne. Ponadto zasadzono wiele gatunków drzew, także rzadko występujących w Polsce, jak: odmiana wężowa świerku pospolitego, tulipanowiec czy platan klonolistny. Na potrzeby urządzenia alpinarium usypano sztuczne wzniesienia, zaś w ogrodzie japońskim zasadzono rośliny pochodzące z Japonii, Chin i Azji Południowo-Wschodniej.

 Na uwagę zasługują też zegary słoneczne ulokowane wzdłuż głównej alei. Ogród jest czynny od 1 kwietnia do 31 października, można też wykupić sezonowy karnet.

i   Ogród Botaniczny, ul. Krzemieniecka 36/38                      dodatkowych ok. 90–120 min

Godziny otwarcia: ogród dostępny codziennie w okresie IV–X.  

IV, IX: 9–19 (kasa do 18), X: 9–17 (kasa do 16), V–VIII: 9-20 (kasa do 19)

Kontakt: www.botaniczny.lodz.pl, sekretariat@botaniczny.lodz.pl, 42 688 44 20

Wstęp: ulgowy – 3 zł, normalny – 6zł, abonament – 40 zł, przewodnik – 40 zł

48. Rezerwat „Polesie Konstantynowskie”

Jest to rezerwat leśny, ścisły, chroniący fragment dawnej puszczy łódzkiej. Jego powierzchnia wynosi 9,8 ha. Powstał w 1930 r. podczas prac nad parkiem na Zdrowiu i jest pierwszym w Polsce rezerwatem utworzonym w granicach miasta. Przedmiotem ochrony jest fragment zachowanego lasu bagiennego olszowego oraz grądu. Występują tu rzadkie i chronione gatunki roślin, jak: kopytnik pospolity, zawilec gajowy, bluszcz pospolity czy jaskier kosmaty. Teren jest zamknięty, ale niektóre z okazów można dostrzec przez ogrodzenie.

49. Ogród Zoologiczny

Mieści się przy ul. Konstantynowskiej 8/10 w części południowej Parku im. J. Piłsudskiego. Zoo założono z inicjatywy Stefana Rogowicza rok przed wybuchem II wojny światowej i zajmowało wówczas niespełna 9 ha powierzchni. Pierwszym mieszkańcem ogrodu był jeleń o imieniu Boruta złapany w centrum miasta. 

Po wojnie przeniesiono do Łodzi wiele zwierząt ze zniszczonego wrocławskiego ogrodu zoologicznego. W latach 50. XX wieku teren powiększono niemal dwukrotnie. W tym czasie powstał pawilon dla lwów i tygrysów, wybieg dla pawianów oraz stajnie. W ogrodzie zoologicznym warto zobaczyć rzadko spotykane niedźwiedzie himalajskie oraz m.in. żyrafy, słonie, bizony, kangury czy zebry. Obiekt można odwiedzać codziennie. Dla miłośników zwierząt, i nie tylko, istnieje możliwość zakupu rocznej karty wstępu.

i   Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi, ul. Konstantynowska 8/10      dodatkowych ok. 90 min

W zoo mieszka obecnie ok. 3000 zwierząt, reprezentujących prawie 390 gatunków. Na terenie ogrodu prowadzone są zajęcia dydaktyczne, funkcjonuje także mini-zoo.

Godziny otwarcia: wejście najpóźniej godzinę przed zamknięciem

IV, IX:  9–18, V–VIII:  9-19, X–III:  9–15.30

Kontakt: www.zoo.lodz.pl, 42 632 75 09 (79) centrala

Wstęp: ulgowy – 5 zł, normalny – 11 zł, roczna karta wstępu: normalna – 80 zł, ulgowa – 40 zł

Bliżej Politechniki

42. Park im. M. Klepacza

Park ten znajduje się przy ul. ks. Skorupki w sąsiedztwie hali MOSiR. Został założony w 1904 r., w otoczeniu willi Braci Richterów, a w ręce miasta przeszedł po 1945 r. Na dość niewielkiej powierzchni można znaleźć cenne okazy drzew: limbę, wejmutkę, okaz buk zwyczajny odmiany czerwonej oraz dąb szypułkowy „Fabrykant”. Park wpisany został do rejestru zabytków.

43. Wille Richterów, Politechnika Łódzka (PŁ)

Józef Richter przybył do Łodzi z Czech i po 1841 r. zakupił teren przy ulicy Wólczańskiej, gdzie założył tkalnię wyrobów wełnianych. Na kilka lat wyjechał do Rosji, by zdobyć nowe doświadczenia. Po powrocie uruchomił mechaniczny zakład i zatrudnił ok. 200 robotników. W latach 80. XIX wieku przekazał fabrykę synom, a sam wyjechał do Czech, gdzie zmarł w 1898 r.

Dawna Willa Reinholda Richtera (obecnie siedziba rektoratu Politechniki Łódzkiej), mieści się przy ul. Skorupki 6/8. Została zaprojektowana przez Ignacego Stebelskiego i ukończona w 1904 r. Efektowna bryła łączy ze sobą różne style: gotycki, manierystyczny (szczyty wolutowe) i secesyjny (asymetria i trójpodział okien). Wieża, zwieńczona kopułą, łączy w swej strukturze elementy drewniane i murowane. Reprezentacyjne pomieszczenia oraz ogród zimowy znajdowały się na parterze. Duże wrażenie robi wyposażenie wnętrz, w których zachowało się wiele z dawnego wystroju – meble, żyrandole, potężny kredens oraz klamki. Płaskorzeźby i malowidła w westybulu nawiązują do sztuki antyku i renesansu. W dawnych pomieszczeniach prywatnych urządzono pomieszczenia administracji Politechniki Łódzkiej.

Dwa numery dalej swoją willę wzniósł Józef Richter. Budowla powstawała w latach 1888–1889, według projektu Karla Seidla z Wiednia. Przypomina wyglądem renesansową, włoską posiadłość. W elewację ogrodową wkomponowano loggię i tarasy. Na parterze mieściły się pomieszczenia reprezentacyjne, a na piętrze prywatne pokoje właścicieli. Willa w 1933 r. była rezydencją wojewody łódzkiego. Tuż przed wybuchem wojny Gertruda Ramischowa (z Richterów) sprzedała dom Helmutowi Biedermannowi. Obecnie PŁ posiada tu pomieszczenia reprezentacyjne.

Politechnika Łódzka powstała 24 maja 1945 r. Na początku utworzono cztery wydziały: Mechaniczny, Elektryczny, Chemiczny oraz Oddział Włókienniczy. Pierwszym rektorem był prof. Bohdan Stefanowski. Przez lata uczelnia się rozrastała oraz rosła liczba studentów, utworzono także filię w Bielsku-Białej, która w 2001 r. przekształciła się w samodzielną jednostkę. Obecnie politechnika kształci ponad 20 000 studentów na 9 wydziałach i zatrudnia 1600 nauczycieli akademickich. Silnie rozwinięta jest też współpraca z innymi uczelniami, także za granicą, oraz z szeroko pojętym przemysłem.

44. Hala Sportowa

Budowa obiektu sportowego przy ul. ks. Skorupki 21 rozpoczęła się w 1948 r. Architektem hali był inżynier z Politechniki Gdańskiej Witold Prochaska. Nowatorski projekt wymagał nowych rozwiązań technicznych. Jako że większość środków przeznaczano na odbudowę stolicy, prace budowlane wielokrotnie przerywano. W rezultacie uroczyste otwarcie hali nastąpiło 22 lipca 1958 r. W uroczystości wzięli udział ówczesny premier Józef Cyrankiewicz i Władysław Gomułka. 

Gmach zaliczany był (jak podawano) do najnowocześniejszych w Europie i mógł pomieścić 8 tys. osób. Budowla pełni nie tylko funkcje sportowe, ale także jest miejscem, gdzie odbywają się regularnie targi oraz organizowane są koncerty. Od 1982 r. w hali mieści się Muzeum Sportu i Turystyki, w którego kolekcji można zobaczyć medale olimpijskie, zbiór pucharów czy odznaki. W sąsiedztwie ośrodka znajduje się wybudowane w 1995 r. Centrum Wystawienniczo-Handlowe EXPO-Łódź, którego właścicielem są Międzynarodowe Targi Łódzkie.

W sąsiedztwie hal, przy ul. Stefanowskiego 19, stoi dom Zygmunta Richtera. Willa jest obecnie siedzibą Chorągwi Łódzkiej ZHP.

45. Park im. J. Poniatowskiego

Położony między ulicami: Żeromskiego, Parkową, Mickiewicza i Al. Włókniarzy obszar zieleni należy do najlepiej zagospodarowanych parków w mieście. Zajmuje obecnie powierzchnię blisko 42 ha. Został założony w latach 1904–1910 na terenach dawnych lasów miejskich i początkowo zajmował dużo większy obszar na północy (teraz kościół i centrum filmowe). Projekt parku został wykonany na polecenie prezydenta miasta Władysława Pieńkowskiego przez Teodora Chrząńskiego. Wytyczono wówczas aleje dla pieszych, ale także dla powozów oraz zręcznie połączono styl ogrodu francuskiego z parkiem angielskim. 

W następnych latach wybudowano boiska, wykopano staw oraz usypano górkę. W 1938 r. na osi parku stanął pomnik Stanisława Moniuszki, zniszczony rok później przez okupanta. W czasie wojny park był zamknięty dla Polaków i Żydów. Na terenie mieszczą się dwa cmentarze wojenne żołnierzy radzieckich. W 1957 r. powstał Miejski Klub Tenisowy, a kilkanaście lat temu tor rowerowy. Ozdobę stanowi zabytkowa altana nad stawem. Park wpisany jest do rejestru zabytków.

L   Przy ulicy Żeromskiego 115, w otoczeniu zieleni, znajduje się Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 19 im. Karola Wojtyły. W czasach PRL mieścił się tu Zespół Szkół Włókienniczych. Budynek ma jednak znacznie dłuższą historię – został wzniesiony w 1903 r. według projektu Piotra Brukalskiego. Placówka kontynuowała tradycje Wyższej Szkoły Rzemieślniczej z 1869 r., mieszczącej się przy Nowym Rynku.

46. Kościół pw. Matki Boskiej Zwycięskiej

Świątynię przy ul. Łąkowej 42 ufundowali łodzianie jako wotum dziękczynne za Cud nad Wisłą. Budowa trwała dwanaście lat i została zakończona w 1938 r. Wieże dobudowano dopiero w 1950 r. Kościół zaprojektował uznany wówczas architekt Józef Kaban. Obiekt uznaje się za dalekie naśladownictwo trójnawowej rzymskiej bazyliki św. Pawła za Murami. Fasada zwraca uwagę piękną mozaiką Matki Boskiej Częstochowskiej wykonaną przez Stanisława Janiszewskiego. We wnętrzu odnaleźć można polichromie ze scenami z życia Maryi oraz obraz ofiarowany przez Jana Pawła II. Od 1998 r. świątynia stała się sanktuarium maryjnym, skąd regularnie wyruszają pielgrzymki na Jasną Górę. Na placu przed kościołem stoi pomnik katyński ufundowany przez stowarzyszenie Rodzina Katyńska.