Grohmanowskie "beczki" i nie tylko...

Dziś poznamy fragment trasy opowiadający o jednym z najstarszych łódzkich rodów - o Grohmanach. Łodzianie kojarzą to nazwisko w pierwszej kolejności z monumentalną bramą, potocznie nazywaną "Beczkami Grohmana". Do czasów obecnych teren dawnej fabryki przeszedł liczne przeobrażenia, ale stanowi ważny fragment postindustrialnej przestrzeni miasta.

28. Zakłady Grohmanów

Mieszczą się na terenie dawnego Młyna Lamus między ulicami: Fabryczną, Targową a Tymienieckiego. Główne wejście do tkalni stanowiły słynne Beczki Grohmana, jeden z symboli miasta. Brama ta jest zbudowana z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Swoją nazwę zawdzięcza masywnym kolumnom dźwigającym monumentalny łuk z blankami. Po przeciwnej stronie ulicy zostały wzniesione domy dla robotników, z których na szczególną uwagę zasługuje dom pod numerem 77, ze względu na zachowane drewniane poddasze mieszkalne. Podwórka mieszczą też pomieszczenia gospodarcze i ogródki.

Traugott Grohman (1785–1874) przybył na tereny Polski z Saksonii, w latach 20. XIX w., w 1843 r. przeprowadził się do Łodzi ze Zgierza, gdzie dostał w dzierżawę obszar zwany Lamusem. Dziesięć lat później posiadał już tkalnię i przędzalnię bawełny i zatrudniał 122 osoby. Był to wówczas drugi pod względem wielkości zakład w Łodzi. Po śmierci Traugotta kierownictwo nad firmą przejął jego syn Ludwik, który znacznie rozbudował zakłady. W 1921 r. doszło do fuzji przedsiębiorstw Scheiblera i Grohmana. Było to wówczas jedno z największych przedsiębiorstw włókienniczych, zatrudniające 8 tysięcy osób. Pod koniec lat 90. XX wieku na terenie dawnych zakładów utworzono jeden z obszarów Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.

29. Willa Ludwika Grohmana

Najstarszy, skromny dom rodziny Grohmanów mieści się na rogu ulic Tylnej i Targowej i należał do założyciela rodziny Traugotta. Obok, przy ul. Tylnej 14, wzniesiona została w 1873 willa dla Ludwika Grohmana, w której mieściło się na początku lat 90. Muzeum Artystów. Obecnie, po remoncie, budynek jest siedzibą Okręgowej Izby Radców Prawnych. Jedną z pierwszych okazałych rezydencji fabrykanckich miasta była neorenesansowa willa Ludwika Grohmana przy ul. Tylnej 9/11. Została wybudowana  w 1889 r. naprzeciw starszych rodzinnych domów, obrazując jednocześnie, jak szybko mogły się rozwinąć zakłady oraz kariera przemysłowców Łodzi. Rezydencja została zaprojektowana przez Hilarego Majewskiego w duchu włoskiego renesansu. W 1945 r. budynek zajęło NKWD, rozkradając mienie. Następnie pałac stał się własnością Zakładów Przemysłu Bawełnianego _„Uniontex”, które urządziły w nim zakładowe przedszkole. Od ponad 10 lat pozostaje w rękach prywatnych.

30. Park im J. Kilińskiego

Znajdujący się u zbiegu ulic: Kilińskiego, Tymienieckiego i Tylnej park pierwotnie stanowił własność Ludwika Grohmana. Ten mający powierzchnię blisko 3 ha obszar został umiastowiony w 1950 r. Niegdyś wystawiano w parku awangardowe rzeźby Konstrukcji w Procesie, które teraz przeniesiono do Manufaktury. Obecnie można podziwiać tu ozdobną altanę. W parku rośnie 15 drzew uznanych za pomniki przyrody.