Księży Młyn - potęga architektury poprzemysłowej

            31. Nowa Tkalnia Scheiblera

      Wybudowano ją w 1889 r. u zbiegu ulic Kilińskiego i Tymienieckiego. Mieściła maszynę parową o mocy 1200 KM oraz dwa tysiące krosien. Po I wojnie światowej, kiedy doszło do fuzji zakładów L.Grohmana i K. W. Scheiblera, tkalnia stanowiła jeden z głównych działów przedsiębiorstwa. Od II wojny światowej mieściły się tu Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. Obrońców Pokoju „Uniontex”. Obecnie zabytkowa tkalnia praktycznie nie istnieje.

13 czerwca 1987 r., podczas swojej wizyty w Polsce, papież Jan Paweł II odwiedził wspomnianą tkalnię i spotkał się z łódzkimi włókniarkami. Wizyta w pracującym zakładzie była wydarzeniem bez precedensu. Wcześniej Ojciec Święty odprawił na lotnisku Lublinek mszę, podczas której do pierwszej komunii przystąpiło 1556 dzieci.

32. Willa Henryka Grohmana

Willa znajduje się przy ulicy Tymienieckiego 24. Jej budowę rozpoczęto w 1892 r. z przeznaczeniem na biura. Gmach był poddawany przeróbkom pod okiem Franciszka Chełmińskiego. Ostatecznie zamieszkał w niej właściciel z rodziną. Henryk Grohman był kolekcjonerem sztuki, a wiele z posiadanych dzieł już za życia przekazał licznym polskim muzeom. W gabinecie można podziwiać stylowe meble, kominek z piaskowca oraz płaskorzeźbę „Herkulesa ujarzmiającego łanię”. Od lat 90. XIX wieku willa jest siedzibą Muzeum Książki Artystycznej (www.book.art.pl) założonego przez Jadwigę i Janusza Tryznów. Na wystawie można obejrzeć stare maszyny drukarskie oraz piękne publikacje. 

          33. Przędzalnia i straż ogniowa na Księżym Młynie

Oba obiekty mieszczą się przy ulicy Tymienieckiego i zostały wybudowane w latach 70. XIX w. Pod numerem 25 znajduje się największy budynek w kompleksie – przędzalnia, wybudowana z czerwonej cegły. Obiekt ma cztery kondygnacje, a na każdym z pięter umieszczono po 55 okien. W długiej na ponad 200 metrów przędzalni zainstalowano ponad 70 tysięcy wrzecion. Centralna część przeznaczona była dla maszyny parowej, zaś klatki schodowe i windy ulokowano w ośmiobocznych wieżach. Całość zwieńczono krenelażem i blankami, dzięki czemu budynek przypomina średniowieczny zamek. Na uwagę zasługują brama oraz żeliwne ozdoby, nawiązujące ornamentyką do sztuki arabskiej. Za przędzalnią wybudowane zostały kolejne budowle fabryczne. W 2010 r. w obiekcie zostało oddanych do użytku 421 loftów pod nazwą „U Scheiblera”. Inwestorem jest australijska firma deweloperska. 

Remiza strażacka znajduje się po drugiej stronie ulicy i została wzniesiona w 1891 r. w czasach, gdy dochodziło do częstych pożarów obiektów przemysłowych. Dziewięć lat później dodano pięciokondygnacyjną wieżę. Podobnie jak przędzalnię zwieńczono ją krenelażem. Za strażą stoją dawne domy strażaków, a na dziedzińcu umieszczono zabytkową, żeliwną pompę. Obiekt został odnowiony w 2000 r.

Karol Wilhelm Scheibler (1820–1881), największy przedsiębiorca łódzki. Urodził się w Monschau w Nadrenii. Zanim przyjechał na tereny polskie wiele podróżował po Europie, odbywając m.in. praktyki w Belgii, Holandii i Anglii. Mając 28 lat, przyjechał do Ozorkowa, gdzie podjął pracę w fabryce swojego wuja Fryderyka Schlossera. W 1884 r. poślubił Annę Werner. Zgromadzone oszczędności, kredyty oraz posag żony umożliwił mu otwarcie w Łodzi jego pierwszej przędzalni. W latach 70. XIX wieku rozwinął zakład, tworząc kompleks na „Księżym Młynie”. Pod koniec życia władał 500-hektarową dzielnicą, w której pracowało ponad 7500 robotników. Pochowany został w kaplicy rodzinnej na Cmentarzu Starym w Łodzi.