Na (niemal) krańcu Piotrkowskiej

38. "Biała Fabryka”

Ten mieszczący się przy ulicy Piotrkowskiej 282 symbol miasta wzniesiono w latach 1835–1839 w stylu klasycystycznym. Należy do najstarszych obiektów przemysłowych Łodzi, gdzie również wzniesiono pierwszy komin. Ludwik Geyer pochodził z Saksonii. Przybył do miasta w 1828 r. i rozpoczął od drukowania tkanin. Szybko stał się największym wówczas przemysłowcem Łodzi. Dzięki zarobionym pieniądzom dokonał rozbudowy fabryki i zajął również obszar po drugiej stronie ulicy. Firma zatrudniała ok. 3500 osób. Gmach Białej Fabryki został otynkowany i pomalowany na biało, stąd jego nazwa. W 1839 r. w fabryce uruchomiono pierwszą w mieście maszynę parową. W latach 60. XIX wieku Geyera dopadły poważne kłopoty finansowe, jednak, na szczęście, jego synowie odratowali w następnych latach pozycję firmy.

Od 1959 r. gmach pełni funkcję muzeum (obecne Centralne Muzeum Włókiennictwa). W czerwcu 2008 r. zakończyła się modernizacja skrzydła wschodniego muzeum przeznaczonego na sale wystawiennicze. Ciekawostką jest organizowany za budynkiem pierwszy w Polsce skansen budownictwa drewnianego miejskiego. Przeniesiono w to miejsce m.in. kościół z Nowosolnej oraz secesyjną willę letniskową z Rudy Pabianickiej.

 Centralne Muzeum Włókiennictwa, Piotrkowska 282                       dodatkowych 90 min.

Placówka posiada w zbiorach 1300 tkanin artystycznych, 1000 tkanin zabytkowych, 70 tys. tkanin przemysłowych oraz kolekcję maszyn tkackich. Na uwagę zasługuje kolekcja tkanin artystycznych, w tym prace Magdaleny Abakanowicz. Od 1974 r. organizowana jest regularnie wystawa „Triennale Sztuki”.

Godziny otwarcia: wt, śr, pt 9–17, cz 11–19, sb, nd 11–16

Wstęp: ulgowy – 6 zł, normalny –10 zł, w soboty wstęp bezpłatny na wystawy stałe

Muzeum zaprasza do bezpłatnego zwiedzania Skansenu Łódzkiej Architektury Drewnianej, gdzie zobaczyć można między innymi „Dom Tkacza” oraz „Dom Papiernika”. Wejście możliwe także od ul. Milionowej.

39. Kościół ewangelicki pw. Św. Mateusza

Archiwum UMŁ

Stojąca przy ulicy Piotrkowskiej 283 świątynia należy do najpiękniejszych w Łodzi. Jej dekoracje nawiązują stylem do sztuki romańskiej. Została wzniesiona na planie krzyża greckiego i zwieńczona 80-metrową wieżą. Plany kościoła przygotował Johanes Wende, a prace budowlane nadzorowała firma Wende i Klause. Starania o budowę rozpoczęły się w 1901 r., ale ostatecznie świątynię poświęcono w listopadzie 1928 r. Wcześniej istniały już dwie parafie ewangelickie w mieście – pw. Trójcy Świętej (pl. Wolności) oraz Św. Jana przy obecnej ulicy Sienkiewicza. We wnętrzu uwagę zwraca ogromny żyrandol wykonany w warszawskiej pracowni Braci Łopieńskich. W sumie na trzech kręgach zamontowano 241 lamp. Do środka światło wpada przez rozety znajdujące się w nawach bocznych. Nawę główną wieńczy, wznosząca się na 26 m, kopuła oparta na czterech masywnych filarach. Przestrzeń powiększono dzięki trzem emporom, co sprawia, że wnętrze jest w stanie pomieścić ponad 3 tys. osób. Na uwagę zasługują także organy z czeskiej firmy Braci Rieger, słynące z czystego brzmienia. W kościele regularnie organizowane są koncerty oraz występy chórów z kraju i z zagranicy.

Archiwum UMŁ

  „Polak to katolik, Niemiec to protestant” – to stwierdzenie było mylne w odniesieniu do struktury wyznaniowej XIX-wiecznej Łodzi. Okazuje się, że w mieście żyło niegdyś mniej Niemców niż protestantów. W 1939 r. Łódź wraz z osadami miejskimi liczyła ok. 660 000 mieszkańców, z czego 60 000 stanowili protestanci. Dziś wspólnota łódzka liczy ok. 1000 parafian.