Od Mojżesza do browaru

Dziś podążamy dalej trasą "W kręgu łódzkich Żydów". Z Placu Kościelnego kierujemy się przez Stary Rynek i park do pomnika z postacią Mojżesza.

9. Pomnik Dekalogu

Stoi blisko miejsca, gdzie w latach 1871–1939 stała synagoga Altshtot, przy ulicy Wolborskiej. Pomnik postawiono w 1995 r., a jego budowę sfinansowała Fundacja „Karta z Dziejów”. Rzeźba dłuta Gustawa Zemły ma wraz z cokołem 7,5 metra wysokości i przedstawia Mojżesza dźwigającego tablice z Dziesięcioma Przykazaniami. W podstawę pomnika wmurowano urnę z ziemią z Jerozolimy – ma być ona wyrazem pamięci o Żydach. W późniejszym okresie zagospodarowano także teren wokół pomnika oraz odsłonięto staw na rzece Łódce.

•   Pragnącym poznać historię łódzkich synagog polecam stronę internetową www.synagogi.lodz.pl. Cennym materiałem są zamieszczone na niej archiwalne zdjęcia oraz wizualizacje.
•  Krańcówka tramwajowa na skraju Parku Staromiejskiego. Jeszcze wcale nie tak dawno funkcjonowała jako pętla dla tramwajów podmiejskich. Jej opływowa architektura chowała wiatę, kioski, dyspozytornię. Dziś jest opustoszałą ciekawostką architektury lat 50 XX  wieku.

2. 
   

10. Pałac i zakłady Biedermannów

Twórca potęgi rodu, Robert Biedermann (1836–1899), przybył do Łodzi w 1863 r. i nad rzeką Łódką założył farbiarnię. Dzięki posagowi żony znacznie rozwinął firmę. W ciągu kilkunastu lat zakłady (dzisiejsze budynki przy ul. Kilińskiego) stały się jednymi z najważniejszych w Łodzi. W końcu lat 70. XIX w. Robert wzniósł też rezydencję przy ulicy Kilińskiego 2, nawiązującą stylem do włoskiego renesansu. Rodzinne przedsiębiorstwo prowadzili do 1945 r. synowie, a później wnukowie Roberta. Po wojnie fabrykę znacjonalizowano. Kilka dni po wkroczeniu Rosjan do Łodzi doszło do tragedii – Bruno Biedermann zastrzelił żonę i córkę a następnie popełnił samobójstwo. Obecnie ich prochy spoczywają na Starym Cmentarzu ewangelickim.

Pałac Alfreda Biedermanna mieści się przy ulicy Franciszkańskiej 1/3 i został wybudowany tuż przed wybuchem I wojny światowej. Po 1945 r. niewiele zostało z bogatej kolekcji rzeźb i obrazów, ale podczas ostatniego remontu udało się odtworzyć i uzupełnić wiele detali wnętrza. W oknie klatki schodowej pojawił się witraż z rzymską boginią Florą, projektu współczesnego artysty Jana Dominikowskiego. Obecnie w Pałacu mieszczą się dwa wydziały Uniwersytetu Łódzkiego – Kulturoznawstwo i Historia Sztuki.

• www.bir.uni.lodz.pl/palac – pod tym adresem można wirtualnie zwiedzić wnętrze pałacu.

11. Browar Anstadta

Karol Gottlob Anstadt przybył do Polski z Saksonii w latach trzydziestych XIX wieku. Początkowo posiadał niewielką drukarnię tkanin w Turku. Po kilku latach przeprowadził się do Łodzi i założył w 1840 r. drukarnię perkalu. Trudna sytuacja w okresie „głodu bawełnianego” zmusiła go do poszukiwania innego rodzaju działalności. Otworzył w Łodzi, w latach 1866–1867, browar przy obecnej ulicy Pomorskiej 34, na terenie sięgającym rzeki Łódki. Został on wybudowany według projektu Jana Bojankowskiego, architekta miejskiego. Był to pierwszy nowoczesny browar w Łodzi. Dziś jest własnością spółki Browary Łódzkie S.A. przy ulicy Północnej.